विदर्भातील बाल गोपालांचा ‘तान्हा पोळा’
जाणून घेऊ या अधिक माहिती
विदर्भातील बाल गोपालांचा ‘तान्हा पोळा’
जाणून घेऊ या अधिक माहिती
नागपूर: तान्हा पोळा हा महाराष्ट्रातील, विशेषतः विदर्भातील एक अनोखा सण आहे, जो बैलपोळ्याच्या दुसऱ्या दिवशी मुलांच्या आनंदासाठी साजरा केला जातो. या दिवशी मुले लाकडी बैल रंगवून, सजवून त्याची मिरवणूक काढतात, ज्यामुळे बालपणीचा निरागसपणा दिसून येतो आणि बैलांचे महत्त्व मुलांना समजते. हा सण नागपूरमध्ये विशेषत्वाने साजरा केला जातो आणि याची सुरुवात राजे भोसले यांनी केली होती.
*🔹तान्हा पोळा म्हणजे काय?*
बैल पोळ्याच्या दुसऱ्या दिवशी मुलांना खेळण्यासाठी आणि बैलांचे महत्त्व समजावे यासाठी तान्हा पोळा साजरा केला जातो. हा सण फक्त विदर्भ आणि नागपूरमध्ये साजरा केला जातो.
*🔹सणाची पद्धत*
या दिवशी मुले लाकडी बैलांना रंगीबेरंगी रंगांनी आणि सजावटींनी सजवतात. सजावलेल्या लाकडी बैलांची मिरवणूक काढली जाते, ज्यामध्ये ढोल-ताशांचा गजर असतो.
या मिरवणुकीतून मुलांमधील बालपणीचा निरागसपणा आणि आनंद व्यक्त होतो.
*🔹ऐतिहासिक पार्श्वभूमी*
नागपूरमध्ये तान्हा पोळा साजरा करण्याची परंपरा राजे भोसले यांनी सुरू केली होती. त्यांचा उद्देश मुलांना बैलांचे महत्त्व समजावणे आणि त्यांना या परंपरेशी जोडणे हा होता.
*महत्त्व*
तान्हा पोळा हा बैलांप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्यासोबतच लहान मुलांना कृषी परंपरेशी जोडणारा एक महत्त्वाचा सण आहे.
*🔹बोजारा (मानधन)*
बोजारा म्हणजे पोळा सणानिमित्त बैल नेणाऱ्या व्यक्तीला देण्यात येणारे पैसे किंवा मानधन, तर पोळा (किंवा बैलपोळा) हा शेतकरी साजरा करत असलेला एक महत्त्वाचा कृषी सण आहे, जो बैलांप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी श्रावण अमावस्येच्या दिवशी साजरा केला जातो.
बोजारा हे एक पारंपारिक आर्थिक मानधन आहे. पोळा सणाच्या वेळी, जेव्हा बैल गावातील मारुतीच्या देवळात नेऊन त्यांची ओवाळणी केली जाते आणि नंतर घरी आणले जातात, तेव्हा जो व्यक्ती हे काम करतो, त्यास ‘बोजारा’ म्हणून पैसे दिले जातात.
थोडक्यात, पोळा हा सण आहे आणि बोजारा हा त्या सणातील एका परंपरेचा भाग म्हणून दिला जाणारा पैसा आहे.
संकलन मराठीचे शिलेदार समूह
